Wprowadzenie
Czy w polskim gospodarstwie mlecznym opłaca się inwestować w mikrobiogazownię do 50 kW? Dla wielu rolników to wciąż pytanie bez jasnej odpowiedzi. Dlatego przygotowaliśmy modelowy przykład gospodarstwa utrzymującego około 70 krów mlecznych i sprawdziliśmy, jak taka instalacja może działać, ile może kosztować i po ilu latach zacznie przynosić realne korzyści.
Ten tekst nie opisuje konkretnego gospodarstwa, lecz bazuje na typowych parametrach, danych rynkowych oraz założeniach inwestycyjnych stosowanych przy projektowaniu mikroinstalacji rolniczych.
Założenia modelowego gospodarstwa mlecznego
Przykładowe gospodarstwo:
- posiada 70 krów mlecznych, produkujących rocznie ok. 2 800 ton odchodów (gnojowica i obornik),
- prowadzi działalność na powierzchni ok. 40 ha,
- posiada stałe zużycie energii elektrycznej i cieplnej (chłodnie, dojarnia, wentylacja, ogrzewanie wody).
W gospodarstwie planowana jest budowa mikrobiogazowni kontenerowej o mocy 50 kW, z fermentorem o pojemności 250 m³, zbiornikiem pofermentacyjnym i agregatem kogeneracyjnym.
Finansowanie z programu „Energia dla wsi”
Inwestycja zostaje sfinansowana przy udziale programu „Energia dla wsi” prowadzonego przez NFOŚiGW. Założenia:
- dotacja bezzwrotna 65% wartości inwestycji
- pozostała kwota pokryta pożyczką preferencyjną, z możliwością umorzenia do 20%.
Rolnik nie musi więc wykładać pełnej kwoty z własnej kieszeni. To istotne, ponieważ bariera kapitałowa często jest główną przeszkodą w inwestycjach OZE w rolnictwie.
Przewidywane efekty instalacji
Produkcja energii
Instalacja o mocy 50 kW przy pracy ciągłej może wyprodukować rocznie:
- ok. 375 MWh energii elektrycznej,
- i ok. 400 MWh energii cieplnej (ciepło odpadowe z kogeneracji).
Prąd wykorzystywany jest przede wszystkim na potrzeby gospodarstwa. Szacuje się, że 80% energii elektrycznej jest zużywane na miejscu, a reszta trafia do sieci energetycznej w systemie net-billingu.
Potencjalne przychody i oszczędności
- Oszczędności na energii elektrycznej
- Przychody ze sprzedaży nadwyżki energii
- Oszczędności na nawozach mineralnych: poferment wykorzystywany jako nawóz organiczny bogaty w azot, fosfor i potas.
- Redukcja kosztów magazynowania i wywozu gnojowicy
- Efekty środowiskowe: redukcja emisji metanu i CO₂, ograniczenie uciążliwości zapachowej.
Okres zwrotu inwestycji
Biorąc pod uwagę wszystkie oszczędności i przychody, inwestycja powinna się zwrócić w ciągu 4–6 lat od momentu uruchomienia. Po tym czasie instalacja generuje zysk przy praktycznie zerowych kosztach paliwa, ponieważ substraty pochodzą z własnego gospodarstwa.
Dlaczego biogazownia w gospodarstwie mlecznym ma sens?
1. Stabilna ilość substratu
Hodowla bydła mlecznego zapewnia ciągły, przewidywalny dopływ biomasy w postaci gnojowicy i obornika, co gwarantuje stabilność procesu fermentacji metanowej przez cały rok.
2. Zużycie energii na miejscu
Gospodarstwa mleczne zużywają znaczną ilość energii – do podgrzewania wody, działania chłodni i systemów udojowych. Biogazownia może w dużej mierze pokryć te potrzeby.
3. Zamknięty obieg składników pokarmowych
Zamiast wywozić gnojowicę i stosować nawozy syntetyczne, rolnik wykorzystuje poferment, który jest bardziej przyswajalny dla roślin i mniej uciążliwy dla środowiska.
Praktyczne wskazówki dla rolników planujących inwestycję
- Dobrze zaplanuj lokalizację instalacji – blisko zbiorników gnojowicy i obór.
- Zbadaj zapotrzebowanie na ciepło – np. do podgrzewania wody lub ogrzewania budynków gospodarczych.
- Skonsultuj się z doradcą technicznym – dobór technologii i fermentora powinien być indywidualny.
- Wniosek o dotację składaj z wyprzedzeniem – program „Energia dla wsi” ma określone nabory i limity.
Podsumowanie
Biogazownia o mocy do 50 kW w gospodarstwie mlecznym to inwestycja, która nie tylko się opłaca, ale też stabilizuje funkcjonowanie gospodarstwa. Dzięki finansowaniu z programu „Energia dla wsi” realne staje się zbudowanie instalacji bez konieczności zaciągania dużego kredytu.
To model, który może być wdrażany w setkach podobnych gospodarstw w Polsce – zwłaszcza tam, gdzie istnieje potencjał substratowy i potrzeba energetyczna. Wspiera nie tylko niezależność energetyczną, ale także lepsze zarządzanie nawożeniem i emisjami.