Porównanie dwóch źródeł energii dla rolnictwa
W dobie rosnących cen energii, niestabilności dostaw i nacisku na zrównoważony rozwój, rolnicy coraz częściej sięgają po odnawialne źródła energii (OZE). Najpopularniejszym wyborem w ostatnich latach stała się fotowoltaika, która zyskała miano synonimu „zielonej energii”. Jednak coraz większym zainteresowaniem cieszą się także mikrobiogazownie rolnicze – rozwiązanie nieco mniej znane, ale oferujące szereg unikalnych korzyści.
W tym artykule przyjrzymy się obu technologiom – ich zaletom, ograniczeniom, kosztom, a przede wszystkim opłacalności i stabilności. Czy biogaz może być lepszy niż fotowoltaika w realiach polskiego gospodarstwa rolnego?
1. Dwa różne światy OZE – jak działają?
Fotowoltaika – prostota i popularność
Panele fotowoltaiczne zamieniają energię promieniowania słonecznego w energię elektryczną. Instalacja jest stosunkowo łatwa w montażu, nie wymaga paliwa, a jej eksploatacja jest niemal bezobsługowa. Popularność fotowoltaiki wynika m.in. z dostępności dotacji, niskiego progu wejścia oraz łatwej integracji z istniejącą infrastrukturą gospodarstw.
Biogazownia – energia z odpadów organicznych
Biogazownie działają na zasadzie fermentacji beztlenowej materii organicznej – gnojowicy, obornika, resztek roślinnych czy odpadów spożywczych. W procesie tym powstaje biogaz, który można spalać w kogeneratorach, produkując prąd i ciepło. Dodatkowo powstaje poferment – wartościowy nawóz organiczny.
2. Stabilność dostaw energii
Fotowoltaika: zależność od pogody i pory roku
Energia słoneczna dostępna jest tylko w dzień, a jej produkcja w Polsce spada drastycznie w miesiącach zimowych. Gospodarstwa korzystające wyłącznie z fotowoltaiki są skazane na magazyny energii (wciąż kosztowne) lub odsprzedaż nadwyżek i pobór z sieci, co naraża na zmienność cen.
Biogazownia: ciągła, przewidywalna produkcja
Biogazownia może działać 24/7, niezależnie od pogody czy pory roku. Dzięki temu zapewnia stabilne źródło energii, co ma ogromne znaczenie w gospodarstwach z intensywną produkcją rolną lub hodowlaną. Stabilność to także większe bezpieczeństwo w razie awarii sieci lub blackoutów.
🟢 Wniosek: Pod względem ciągłości dostaw – wygrywa biogaz.
3. Opłacalność inwestycji
Koszty fotowoltaiki
Instalacja PV o mocy 50 kWp kosztuje średnio 180–250 tys. zł. Dzięki dotacjom (np. „Mój Prąd”, „Agroenergia”) koszt realny może być niższy. Okres zwrotu: 5–8 lat – zależnie od cen energii i poziomu autokonsumpcji.
Koszty mikrobiogazowni
Budowa mikrobiogazowni do 50 kW to koszt rzędu 2,8–3,5 mln zł. Jednak możliwe jest uzyskanie wsparcia do 65% z programów takich jak „Energia dla wsi”, co znacząco zmniejsza koszt netto. Zwrot z inwestycji może nastąpić po 6–10 latach, a oszczędności są wielowymiarowe: prąd, ciepło, nawożenie, utylizacja odpadów.
🟡 Wniosek: Fotowoltaika ma niższy próg wejścia, ale biogazownia oferuje większe korzyści długoterminowe.
4. Możliwość sprzedaży energii
Fotowoltaika – net-billing i jego ograniczenia
Od 2022 r. obowiązuje system net-billingu – nadwyżki energii sprzedaje się po stawce rynkowej, a kupuje po stawce detalicznej. Różnice cenowe i brak gwarancji opłacalności zmniejszają atrakcyjność tego modelu. Problemem jest też brak możliwości sprzedaży ciepła.
Biogazownia – pełna kogeneracja
W mikrobiogazowniach można zarabiać zarówno na prądzie (sprzedaż do sieci lub użytek własny), jak i na cieple (ogrzewanie budynków, suszarnie, szklarnie). Co więcej, energia z biogazu może być stabilnym źródłem dochodu przy rosnących cenach surowców.
🟢 Wniosek: Biogazownie oferują szersze możliwości sprzedaży i wykorzystania energii.
5. Aspekty środowiskowe
Fotowoltaika – czysta, ale nie idealna
PV nie emituje CO₂ w czasie pracy, ale jej produkcja wiąże się z emisjami, zużyciem metali rzadkich i trudnym recyklingiem paneli po 20–25 latach.
Biogaz – recykling odpadów, mniej emisji metanu
Biogazownie pozwalają zagospodarować odpady organiczne, które w innym wypadku emitowałyby metan – gaz o 25 razy większym potencjale cieplarnianym niż CO₂. Poferment może zastępować nawozy sztuczne, zmniejszając emisje z produkcji chemikaliów.
🟢 Wniosek: Biogaz ma szerszy pozytywny wpływ na środowisko.
6. Elastyczność i zastosowanie w gospodarstwie
Fotowoltaika – prosta w montażu
Idealna dla gospodarstw z dużymi dachami i niskim zapotrzebowaniem na ciepło. Działa automatycznie, nie wymaga obsługi, ale też nie przetwarza odpadów ani nie dostarcza ciepła.
Biogazownia – energetyczne centrum gospodarstwa
Nadaje się zwłaszcza do gospodarstw hodowlanych i roślinnych z dużą ilością masy organicznej. Może ogrzewać budynki, suszyć plony, podgrzewać wodę, a nawet służyć do produkcji chłodu. Wymaga obsługi, ale daje ogromne możliwości integracji z innymi technologiami.
🟢 Wniosek: Biogazownia to bardziej złożone, ale i wszechstronne rozwiązanie.
7. Podsumowanie: co wybrać?
| Kryterium | Fotowoltaika | Biogazownia |
|---|---|---|
| Koszt początkowy | Niski | Wysoki (ale z dotacją) |
| Stabilność dostaw | Niska (zależność od pogody) | Wysoka (24/7 przez cały rok) |
| Możliwość sprzedaży energii | Tylko prąd | Prąd + ciepło + poferment |
| Ekologiczność | Wysoka | Bardzo wysoka (redukcja metanu) |
| Zwrot z inwestycji | 5–8 lat | 6–10 lat |
| Obsługa | Minimalna | Wymaga nadzoru |
| Przetwarzanie odpadów | Nie | Tak |
| Możliwość grzewcza | Brak | Tak |
8. A może hybryda?
Coraz więcej rolników nie wybiera – tylko łączy. Instalacja fotowoltaiczna może wspierać zasilanie biogazowni lub uzupełniać produkcję w miesiącach letnich. Hybrydowe systemy OZE stają się realnym kierunkiem rozwoju dla nowoczesnego, samowystarczalnego rolnictwa.
9. Kiedy biogaz jest lepszy?
Biogazownia sprawdzi się najlepiej, gdy:
- Masz dużą ilość obornika, gnojowicy, resztek roślinnych.
- Prowadzisz hodowlę lub przetwórstwo rolne.
- Potrzebujesz ciepła (np. do ogrzewania chlewni, suszarni, szklarni).
- Chcesz uniezależnić się od sieci energetycznej.
10. Wnioski
Fotowoltaika jest łatwiejsza w montażu i tańsza na start, ale jej ograniczenia związane z niestabilnością i brakiem przetwarzania odpadów sprawiają, że w dłuższej perspektywie to mikrobiogazownia może być bardziej opłacalna – szczególnie dla gospodarstw rolnych z odpowiednim potencjałem substratowym.
Wybór zależy od profilu Twojego gospodarstwa, zasobów i celów. Jeśli jednak szukasz stabilności, niezależności i maksymalnego wykorzystania zasobów organicznych – biogaz może okazać się nie tylko lepszy niż fotowoltaika, ale kluczowym elementem przyszłościowego rolnictwa.
Chcesz dowiedzieć się, czy mikrobiogazownia sprawdzi się w Twoim gospodarstwie? Skontaktuj się z naszym zespołem – pomożemy ocenić potencjał, wyliczyć opłacalność i pozyskać dotacje.