Zima to najtrudniejszy okres dla większości instalacji odnawialnych źródeł energii. Krótkie dni, niskie temperatury, mniejsza intensywność promieniowania słonecznego, większe zapotrzebowanie na ciepło i energię elektryczną – wszystko to sprawia, że rolnicy zaczynają patrzeć dużo bardziej praktycznie na to, które OZE faktycznie „ciągnie gospodarstwo”, a które pracuje na pół gwizdka.

W dyskusjach o technologiach spotykamy najczęściej trójkę liderów:
biogaz, pompy ciepła i fotowoltaika.
Każda z nich ma swoje zalety, ale zimą różnice między nimi stają się wyjątkowo widoczne.

W tym artykule przeanalizujemy, jak te źródła radzą sobie w mroźnych miesiącach, które z nich daje największą stabilność i jak – z perspektywy małych i średnich gospodarstw – wygląda realna efektywność każdej z technologii.

1. Warunki zimowe – jak wpływają na różne OZE?

Zanim przejdziemy do analizy, ustalmy podstawy.

Fotowoltaika zimą: dużo słabiej, ale… jednak pracuje

• Produkcja energii spada o 50–80% w porównaniu do lata.
• Nawet przy mrozie panele działają dobrze, o ile… świeci słońce.
• Problemem jest niska wysokość słońca, duże zachmurzenie i krótkie dni.
• Śnieg potrafi wyłączyć instalację na kilka dni.

W praktyce:
👉 PV to technologia „letnia”, a zima obnaża jej sezonowość.

Pompy ciepła zimą: efektywność spada nawet o 40–60%

Pompy ciepła to świetne, ekologiczne rozwiązanie… ale mają jedną kluczową wadę:

im zimniej, tym pracują gorzej.

• Spada COP (sprawność).
• Pompa potrzebuje coraz więcej energii elektrycznej.
• Przy mrozach często uruchamiają się grzałki elektryczne – energetyczna „czarna dziura”.

A jak wiemy:
👉 Prąd zimą jest najdroższy.
👉 PV produkuje najmniej właśnie wtedy, gdy pompa potrzebuje najwięcej.

Biogaz zimą: stabilna, całoroczna produkcja

Biogaz zachowuje się zupełnie inaczej niż PV czy pompa ciepła.

Dlaczego?

Bo jest niezależny od:

• pogody,
• światła,
• temperatury zewnętrznej.

Fermentacja pracuje 24/7, a agregat kogeneracyjny produkuje ciepło i prąd z pełną mocą – również zimą.

To sprawia, że:
👉 Biogaz to jedyne OZE, które zimą zwiększa swoją wartość, bo pokrywa realny deficyt energii w gospodarstwie.

2. Porównanie technologii – kto wygrywa zimą?

Przyjrzyjmy się kluczowym kryteriom.

a) Stabilność produkcji energii

Wygrywa: biogaz.

b) Koszty eksploatacyjne zimą

• PV – ok. 0 zł, ale produkuje niewiele → trzeba dokupić prąd.
• Pompy ciepła – zimą najdroższe w użytkowaniu.
• Biogaz – koszt wyprodukowania prądu/ciepła jest stały przez cały rok.

Wygrywa: biogaz.

c) Dostępność energii cieplnej

Tu biogaz bije konkurencję na głowę.

Dlaczego?

Bo kogeneracja produkuje ciepło jako „produkt uboczny” w pracy silnika.

Zimą możesz wykorzystać je do:

• ogrzewania budynków gospodarczych,
• suszenia ziarna,
• ogrzewania chlewni/obór,
• podgrzewania wody technologicznej,
• dogrzewania fermentora (zamknięty obieg ciepła).

Pompy ciepła tego nie zapewniają przy dużych mrozach,
a fotowoltaika nie produkuje wtedy prądu.

d) Korzyści zimowe dla gospodarstwa

🔹 PV – małe
🔹 Pompa ciepła – umiarkowane, ale drogie
🔹 Biogaz – największe, zwłaszcza przy mocy 30–50 kW

Przy mikrobiogazowni do 50 kW otrzymujesz:

• tańsze ogrzewanie,
• darmowy prąd,
• wykorzystanie odpadów i gnojowicy,
• stabilność zimą, gdy inne OZE zawodzą.

3. Dlaczego zimą przewaga biogazu jest największa?

Bo zimą:

• zapotrzebowanie na ciepło rośnie nawet 3-krotnie,
• energia elektryczna jest najdroższa,
• PV jest najsłabsza,
• pompy ciepła są najmniej sprawne.

To idealny moment, aby docenić:
👉 źródła energii, które są odporne na sezonowość.

Biogaz jest tu jedyną technologią, która zimą nadal pracuje na 100% i dostarcza energii, której naprawdę potrzebujesz.

4. Biogaz w praktyce – jak wygląda praca zimą?

W małej mikrobiogazowni (np. 30–50 kW):

• substraty trafiają do fermentora przez cały rok,
• instalacja jest w pełni automatyczna,
• system sam kontroluje temperaturę, mieszanie i dawkowanie,
• ciepło z kogeneracji wraca z powrotem do fermentora oraz budynków gospodarczych,
• nawet przy -20°C instalacja pracuje stabilnie.

To najmniej sezonowe OZE.

5. Kiedy pompa ciepła i fotowoltaika mają przewagę nad biogazem?

Nie ma technologii idealnej do wszystkiego.

PV jest świetna:

• wiosną i latem,
• do zasilania pomp ciepła, klimatyzacji, wentylatorów.

Pompa ciepła jest świetna:

• w dobrze ocieplonych budynkach,
• jako nowoczesny system grzewczy.

Ale:

👉 Żadna z nich nie jest w stanie zimą zastąpić biogazu w zakresie stabilnej energii i ciepła.

6. A może połączyć technologie? (najlepsze rozwiązanie)

Najlepiej działają gospodarstwa, które łączą OZE:

• PV latem daje prąd praktycznie za darmo.
• Biogaz zimą produkuje prąd i ciepło, które robią największą różnicę.
• Pompa ciepła działa efektywnie przy umiarkowanych temperaturach, a biogaz wspiera ją, gdy jest najmroźniej.

To jest idealny system energetyczny dla gospodarstwa:

• tania energia cały rok,
• brak sezonowych spadków,
• mniejsze rachunki,
• stabilność nawet przy awariach sieci.

7. Podsumowanie – kto wygrywa zimą?

Zimowy ranking OZE:

1. Biogaz – pełna moc cały rok (zwycięzca)
2. Pompa ciepła – działa, ale coraz drożej i mniej efektywnie
3. Fotowoltaika – produkcja minimalna

Jeśli zależy Ci na:

• bezpieczeństwie energetycznym zimą,
• stabilności,
• ogrzewaniu budynków gospodarczych,
• niższych rachunkach,
• wykorzystaniu własnych odpadów i gnojowicy,

👉 Biogaz jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem.

Zwłaszcza w wersji mikrobiogazowni do 50 kW, idealnej dla małych i średnich gospodarstw.