Wstęp: Biogazownia z dotacją? Tak, ale najpierw zrozum, jak to działa
Budowa mikrobiogazowni rolniczej to dziś jedna z najbardziej opłacalnych i przyszłościowych inwestycji na wsi. Dzięki programowi „Energia dla wsi” rolnicy mogą liczyć na dotacje sięgające nawet 65% kosztów kwalifikowanych. Ale zanim złożysz wniosek i podpiszesz umowę z wykonawcą – warto zrozumieć, jak w praktyce działa biogazownia.
Dlaczego? Bo inwestycja w instalację, której działania nie rozumiesz, to najprostsza droga do strat. W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez proces działania biogazowni – od momentu wrzucenia substratów do fermentora aż po produkcję prądu, ciepła i nawozu.
1. Co to jest mikrobiogazownia?
Mikrobiogazownia to instalacja przetwarzająca odpady organiczne – np. gnojowicę, obornik, kiszonki, resztki paszowe czy odpady warzywne – w biogaz, a następnie w energię elektryczną i cieplną. Jej moc wynosi zwykle od kilku do maksymalnie 50 kW, co czyni ją idealnym rozwiązaniem dla gospodarstw o powierzchni od kilku do kilkudziesięciu hektarów.
W odróżnieniu od dużych instalacji przemysłowych, mikrobiogazownia:
- działa w trybie niemal w pełni zautomatyzowanym,
- nie wymaga stałej obsługi,
- może być zabudowana w kontenerze lub małym budynku gospodarczym,
- jest mniej uciążliwa środowiskowo i łatwiejsza do wdrożenia formalnie.
2. Etap 1: Przyjęcie substratów – co trafia do mikrobiogazowni?
Podstawą działania biogazowni są odpowiednio dobrane substraty. W przypadku mikrobiogazowni najczęściej są to:
- gnojowica i obornik (najczęstsze w małych gospodarstwach hodowlanych),
- kiszonka z traw lub kukurydzy (jeśli gospodarstwo ma własne łąki i pola),
- resztki pasz, zepsute warzywa, odpady z czyszczenia płodów rolnych.
Substraty te trafiają do zbiornika wsadowego, gdzie są homogenizowane i – w zależności od instalacji – podgrzewane do odpowiedniej temperatury przed wprowadzeniem do fermentora.
3. Etap 2: Fermentacja beztlenowa – serce instalacji
W fermentorze – głównym zbiorniku mikrobiogazowni – zachodzi proces fermentacji beztlenowej. Odpowiednio dobrana mieszanka bakterii rozkłada związki organiczne w substracie, wytwarzając przy tym biogaz – mieszaninę metanu (CH₄) i dwutlenku węgla (CO₂).
Proces ten trwa zazwyczaj od 30 do 60 dni, a temperatura w fermentorze jest utrzymywana na poziomie 35–40°C (fermentacja mezofilna). W tym czasie masa fermentacyjna jest stale mieszana, aby zapewnić równomierny rozkład składników i optymalne warunki dla bakterii.
4. Etap 3: Produkcja biogazu
Powstały biogaz gromadzi się w kopule fermentora lub osobnym zbiorniku gazowym. Jego skład zależy od rodzaju substratów i przebiegu procesu, ale zwykle zawiera:
- 50–65% metanu,
- 35–45% dwutlenku węgla,
- śladowe ilości siarkowodoru i pary wodnej.
W przypadku mikrobiogazowni stosuje się często prosty system odsiarczania – np. filtr biologiczny lub adsorber z węglem aktywnym – aby zabezpieczyć instalację przed korozją.
5. Etap 4: Zamiana biogazu w energię
Biogaz trafia następnie do agregatu kogeneracyjnego (mikro CHP), gdzie zostaje spalony w silniku gazowym. W wyniku spalania powstają:
- energia elektryczna – która może być zużywana w gospodarstwie lub oddawana do sieci,
- ciepło odpadowe – wykorzystywane do ogrzewania fermentora, budynków gospodarczych lub domu.
Mikrobiogazownia o mocy 30–50 kW może rocznie wyprodukować nawet:
- 250 000–400 000 kWh energii cieplnej,
- 100 000–200 000 kWh energii elektrycznej.
To często wystarcza do pokrycia całego zapotrzebowania energetycznego gospodarstwa i pozwala uniezależnić się od zewnętrznych dostawców.
6. Etap 5: Powstawanie pofermentu – cenny nawóz
Produktem ubocznym procesu fermentacji jest poferment, czyli przefermentowana masa organiczna. Poferment można:
- magazynować w specjalnym zbiorniku,
- rozlewać na pola jako naturalny nawóz o lepszej przyswajalności niż surowy obornik lub gnojowica,
- separować na frakcję suchą i płynną, np. przy użyciu prasy ślimakowej.
To nie tylko ekologiczne, ale i ekonomiczne – poferment ogranicza potrzebę stosowania nawozów mineralnych.
7. Korzyści dla małych gospodarstw
Dla rolników posiadających od kilku do kilkudziesięciu hektarów, inwestycja w mikrobiogazownię to szereg wymiernych korzyści:
✅ niższe rachunki za energię,
✅ zagospodarowanie uciążliwych odpadów,
✅ poprawa jakości nawożenia gleb,
✅ niezależność energetyczna,
✅ lepszy wizerunek gospodarstwa (aspekt ekologiczny),
✅ możliwość sprzedaży nadwyżek energii do sieci.
8. Ile kosztuje mikrobiogazownia?
Koszty inwestycji zależą od:
- zastosowanej technologii,
- rodzaju substratów,
- automatyzacji i poziomu integracji z gospodarstwem.
Dla instalacji o mocy do 50 kW koszty zazwyczaj mieszczą się w przedziale 800 000 – 1 500 000 zł brutto. To sporo, ale można je znacząco obniżyć dzięki dotacjom, np. z programu „Energia dla wsi”, który oferuje:
- do 65% dotacji, maksymalnie do 20 mln zł,
- preferencyjne pożyczki do 100% kosztów kwalifikowanych,
- możliwość otrzymania zaliczki do 95% wartości inwestycji.
Uwaga: Nabór trwa do 19 grudnia 2025 – to ostatni moment na skompletowanie dokumentacji i rozpoczęcie procedury!
9. Krok po kroku: jak przygotować się do inwestycji?
Jeśli jesteś właścicielem małego lub średniego gospodarstwa i rozważasz budowę mikrobiogazowni, oto, co warto zrobić:
- Zbadaj potencjał substratowy – sprawdź, ile i jakich odpadów możesz wykorzystać.
- Sporządź uproszczony bilans masy i energii – ile gazu i energii możesz wyprodukować?
- Porozmawiaj z doświadczonym wykonawcą – wybierz technologię dopasowaną do Twojego gospodarstwa.
- Sprawdź możliwość uzyskania warunków przyłączenia do sieci.
- Przygotuj dokumentację techniczną i kosztorys inwestycji.
- Złóż wniosek o dotację lub pożyczkę w NFOŚiGW lub WFOŚiGW.
10. Przyszłość mikrobiogazowni w Polsce
Mikrobiogazownie do 50 kW mogą odegrać kluczową rolę w rozwoju lokalnej energetyki rozproszonej. Są ciche, kompaktowe, dostosowane do skali rodzinnych gospodarstw i mogą stanowić realną alternatywę dla gazu ziemnego, zwłaszcza w regionach bez infrastruktury gazowej.
Wraz ze wsparciem finansowym i uproszczoną ścieżką formalną, są dziś bardziej dostępne niż kiedykolwiek wcześniej.
Podsumowanie:
Jeśli chcesz uniezależnić swoje gospodarstwo od zewnętrznych dostawców energii, poprawić efektywność nawożenia i zyskać dodatkowe źródło dochodu – mikrobiogazownia jest rozwiązaniem wartym rozważenia. Dzięki programom dotacyjnym inwestycja może być nie tylko opłacalna, ale też szybko zwrócić się w praktyce.
Nie czekaj do grudnia – już dziś rozpocznij przygotowania do budowy własnej mikrobiogazowni!
Wypełnij poniższy formularz i otrzymaj bezpłatną wycenę swojej inwestycji!
Zastanawiasz się, jak obniżyć koszty energii w swoim gospodarstwie?
Nasze modułowe mikrobiogazownie to rozwiązanie idealne dla hodowców, rolników i właścicieli oczyszczalni. Wypełnij formularz i zamów darmową wycenę – pokażemy Ci, jak możesz skorzystać z dofinansowania!