Wprowadzenie
Program „Energia dla wsi” to ważna inicjatywa skierowana do rolników, spółdzielni energetycznych i innych podmiotów wiejskich, którzy chcą inwestować w odnawialne źródła energii (OZE) — w tym w biogazownie rolnicze.
W praktyce oznacza to: możliwość uzyskania dotacji osiągającej znaczący procent kosztów kwalifikowanych inwestycji, a także — w wielu przypadkach — pożyczki na pozostałą część.
Przedstawimy warunki wsparcia oraz konkretne wyliczenia dla mikrobiogazowni, by pokazać, ile realnie można uzyskać
Warunki ogólne programu
Beneficjenci
Program skierowany jest do m.in.:
- rolników prowadzących działalność rolniczą przez określony czas,
- spółdzielni energetycznych lub ich członków.
Inwestycje muszą być zlokalizowane na terenach wiejskich lub wiejsko-miejskich.
Przedmiot wsparcia
Program obejmuje m.in. budowę instalacji biogazowych (wraz z kogeneracją) — zarówno mniejszych, mikroinstalacji jak i większych biogazowni.
Poziomy wsparcia – dotacja i pożyczka
Zgodnie z dokumentacją:
- Dotacja: do 65% kosztów kwalifikowanych w przypadku niektórych podmiotów/typów inwestycji.
- W innych zapisach: do 45% kosztów kwalifikowanych dla standardowego beneficjenta inwestującego w biogazownię.
- Pożyczka: możliwość udzielenia pożyczki pokrywającej nawet 100% kosztów kwalifikowanych – np. jako uzupełnienie dotacji lub samodzielnie.
- Maksymalna kwota dotacji określona jest w programie na przykładową wartość do 20 mln zł dla pojedynczego beneficjenta.
- Maksymalna pożyczka dla beneficjenta – np. do 25 mln zł w niektórych wariantach.
Intensywność wsparcia a rodzaj beneficjenta
Warto zaznaczyć, że poziom dotacji może zależeć od:
- wielkości inwestora (np. mikro, mały przedsiębiorca),
- typu podmiotu (rolnik indywidualny, spółdzielnia, przedsiębiorstwo rolnicze),
- lokalizacji i charakteru instalacji.
Przykładowo: „Maksymalny poziom dotacji może zostać zwiększony o 20 pp (procentowych punktów) w przypadku mikro i małych przedsiębiorstw” – co zostało wskazane w dokumentach.
Przykładowe wyliczenie dla mikrobiogazowni 50 kW
Aby dać obraz „na liczbach”, przyjmijmy hipotetyczne gospodarstwo planujące mikrobiogazownię o mocy 50 kW mocy elektrycznej. Przyjmijmy uproszczone założenia:
- Koszt całkowity inwestycji (koszty kwalifikowane) = 2 000 000 zł (2 mln zł)
- Beneficjent: rolnik indywidualny lub spółdzielnia kwalifikująca się do pełnej dotacji do 65%
- Poziom dotacji: 65% kosztów kwalifikowanych
- Pozostała część inwestycji (35%) może być finansowana z pożyczki lub ze środków własnych.
Obliczenia
Dotacja = 2 000 000 zł × 65% = 1 300 000 zł
Pozostała kwota do pokrycia = 2 000 000 zł − 1 300 000 zł = 700 000 zł
Jeśli zamiast dotacji 65% zastosować niższy poziom – np. 45% (standardowy poziom dla niektórych podmiotów):
Dotacja = 2 000 000 zł × 45% = 900 000 zł
Pozostała kwota = 2 000 000 zł − 900 000 zł = 1 100 000 zł
Możliwość pożyczki
Zakładając, że program oferuje także pożyczkę pokrywającą do 100% kosztów kwalifikowanych — w praktyce oznacza to, że pozostała kwota (700 000 zł lub 1 100 000 zł) może być sfinansowana z pożyczki (lub w części ze środków własnych). W efekcie, inwestor może rozpocząć projekt z minimalnym udziałem własnym.
Wnioski z wyliczenia
- Przy dotacji 65% koszty inwestycji dla inwestora zostają zredukowane do 700 000 zł, co znacząco obniża barierę wejścia.
- Przy dotacji 45% inwestor musi pokryć lub pożyczyć 1 100 000 zł – co wciąż może być opłacalne, ale wymaga większego zaangażowania finansowego.
- Wybór poziomu dotacji zależy od spełnienia warunków (np. status mikro/przedsiębiorstwa, wielkość inwestycji, lokalizacja).
- Realizacja projektu z mniejszym kosztem zwiększa stopę zwrotu, skraca okres zwrotu i poprawia ekonomię przedsięwzięcia.
Warto również uwzględnić …
Koszty niekwalifikowane
W programie zaznaczono, że niektóre wydatki nie są kosztem kwalifikowanym (np. zakup gruntów, podatki, koszty operacyjne czy amortyzacja). To oznacza, że dotacja liczona jest tylko od tych elementów inwestycji, które są wskazane jako „kwalifikowane”.
Harmonogram i terminy
- Nabór wniosków trwa od 3 lutego 2025 do 19 grudnia 2025 lub do wyczerpania alokacji środków.
- Ważne, by inwestycja nie była rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku.
Zalety mikrobiogazowni przy wsparciu
Dzięki wysokiemu poziomowi dotacji mikrobiogazownia może być bardzo atrakcyjną inwestycją: niższe koszty własne, szybszy zwrot, wykorzystanie lokalnych surowców (odchody zwierzęce, resztki roślinne).
Jedno z raportów wskazuje, że mikrobiogazownia o mocy ok. 40 kW przy dotacji może zwrócić się nawet w 2 lata.
Podsumowanie
Program „Energia dla wsi” oferuje bardzo atrakcyjne warunki wsparcia dla inwestycji w biogazownie — dotacja do 45–65% kosztów kwalifikowanych oraz pożyczki na pokrycie pozostałej części inwestycji.
Dla mikrobiogazowni 50 kW, przy założeniu kosztu 2 mln zł i dotacji 65%, realny wkład własny inwestora może wynieść ok. 700 000 zł — co czyni projekt znacznie bardziej dostępny niż w przypadku pełnej finansowej samodzielności.
Jeśli jesteś rolnikiem lub spółdzielnią rozważającą budowę mikrobiogazowni – warto jak najszybciej przeanalizować swój potencjał i przygotować wniosek, bo środki i termin naboru są ograniczone.